Zespół dna miednicy. Dlaczego jest tak ważny?
Przyjęcie przez człowieka w drodze ewolucji postawy wyprostnej spowodowało,że narządy wewnętrzne brzucha, miednicy mniejszej pod wpływem grawitacji opadają w kierunku dna miednicy. Dno miednicy stanowią granice kostno-stawowo-więzadłowe tworząc zamknięty krąg. Sama miednica łączy kręgosłup z kończynami dolnymi. Pełni nie tylko funkcję podporową, amortyzacyjną ciała, ale również funkcję lokomocyjną a przede wszystkim chroni znajdujące się wewnątrz niej narządy wewnętrzne.
W skład miednicy wchodzi:
- kość krzyżowa
- kość guziczna
- kości miedniczne
- stawy krzyżowo-biodrowe
- staw krzyżowo-guziczny
- spojenie łonowe (od przodu)
- więzadło krzyżowo- kolcowe
- więzadło krzyżowo-biodrowe
- więzadło krzyżowo-guzowe
Ułożenie mięśni jest bardziej skomplikowane. Włókna biegną w różnych kierunkach tworząc kilka warstw, które wzmacniają ten obszar narażony na obciążenie. Niestety konstrukcja takiej wytrzymałej "trampoliny" jest osłąbiona przez obecność trzech ( w przypadku mężczyzn dwóch) otwór : cewki moczowej, pochwy i odbytu.
Wyrózniamy trzy warstwy mięśni dna odbytu:
- PRZEPONA MIEDNICY
- PRZEPONA MOCZOWO - PŁCIOWA
- MIĘŚNIE POWIERZCHOWNE KROCZA
Mięśnie przepony miednicy tj. m. dźwigacz odbytu, mm. guziczne oraz zwieracz odbytu wewnętrzny i zewnętrzny pozostają w bezpośrednim związku z zaburzeniem dna miednicy. Pozostałe struktury sąsiadujące zależne czynnościowo od dna miednicy wchodzą z nimi w interakcje.
Czynniki zaburzeń dna miednicy w uproszczeniu dzielimy na pierwotne (psychogenne) i wtórne ( czynnościowe). do czynników psychogennych (pierwotnych) zaliczamy przede wszystkim stres, na który w odruchu bezwarunkowym ( niezaleznie od woli) reagują mm. guziczne i dźwigacz odbytu obniżając kość guziczną. Odruch ten przypomina odruch u psa podkulający ogon.
W treningu czystości przymuszając dziecko do wypróżniania się do nocnika, zaczyna ono w celu kontrolowania czynności wydalniczych używać zastępczo innych mięśni dna miednicy oraz mięśni pośladkowych zamiast zwieracza odbytu zewnętrznego. Zwieracz odbytu zewnętrzny u dziecka dojrzewa do pełnej kontrolowanej sprawności w wieku 2,5 lat. Wyuczony odruch warunkowy (zależny od woli) jest przyczyną nadmiernego napięcia mięsni dna miednicy doprowadzając tym samym do utrwalenia wzorca reagowania na stres. W dorosłym życiu każda trudna sytuacja w pierwszej kolejności zmobilizuje do automatycznej reakcji nadmiernie już napiętych mięśni dna miednicy.
Wzorce kulturowe, w których się wychowujemy narzucają nam ustalony sposób myślenia i reagowania zgodnie z oczekiwaniami innych. Krocze wraz z genitaliami to obszar ciała, który stanowi w kulturze temat tabu. Temat wstydliwy, o którym nie wypada mówić. Postawa taka prowadzi do odizolowania tego obszaru od reszty ciała. Każda wzmianka o tym miejscu wywołuje zażenowanie i niechęć (stres) W odruchu bezwarunkowym dochodzi do napięcia mięśni dna miednicy.
Trudno stwierdzić na ile reakcje dna miednicy reagują na stres w oparciu od odruch bezwarunkowy , a na ile o odruch warunkowy. Zazwyczaj przyjmuje się, że jest to w formie mieszanej i towarzyszą temu silne reakcje stresowe.
Tak przez lata wytrenowane napięcie spoczynkowe mięśni dna miednicy wchodzą w interakcje z sąsiednimi strukturami więzadłowymi i mięśniowymi (w.krzyżowo-biodrowe, w. krzyżowo-guzowe, m. gruszkowaty). To z kolei doprowadza do nierównowagi statycznej miednicy. Wtórny czynnik zaburzeń dna miednicy.
Niestabilność miednicy jest przyczyną częstych objawów chorobowych:
- nietrzymanie moczu (wysiłkowe, spoczynkowe)
- zaburzenia wypróżniania
- obniżenie i wypadanie narządów moczowo-płciowych
- przerost prostaty
- bóle kości ogonowej
- bóle lędźwiowe, lędźwiowo-krzyżowe, krzyżowe
- rwa kulszowa gruszkowata
- zaburzenie stawu krzyżowo- biodrowego